Op onze weg naar missionaire geloofsgemeenschappen verwachten we veel van vrijwilligers. De parochianen worden mede-dragers van het missionair pastoraat. Dit niet alleen vanwege het kleine aantal priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers. Een belangrijker motief is voor ons, dat alle gelovigen op grond van doopsel en vormsel geroepen worden om mee te werken in het pastoraat. Allen worden we geroepen om het geloof niet voor onszelf te houden, maar om licht en zout te zijn voor anderen. aan het einde van de Eucharistie krijgen we telkens de zending, de missie mee om de vrede die we ontvangen hebben, door te geven aan anderen.

Als ik deze gedachten naar voren breng, stuit ik vaak op schrikreacties, zo van: dat is te veel gevraagd! Moeten we het werk van pastores overnemen? Dat kunnen we toch niet? Daar zijn we niet voor opgeleid! En we zijn al zo druk, we kunnen er niet meer bij hebben! U moet ons niet overvragen! k wil deze reacties heel serieus nemen. Toch vraag ik me ook af of velen niet een te lage dunk van zichzelf hebben. In feite zien we een groot aantal vrijwilligers met ruime toerusting, die zeer goed functioneren. Van de andere kant leg ik ook de vraag voor: kan dit besef van niet-kunnen, van overvraagd worden, niet een uitdaging zijn om in de leer te gaan? Om leerling te worden? Over onze roeping om leerling te worden, schreef ik in de vorige Op Tocht.

Bij dit leerling worden denk ik in eerste instantie niet aan langlopende cursussen, waar de meesten geen tijd voor hebben. Ik denk heel concreet aan de mogelijkheid, om bij elke bijeenkomst van de werkgroep of van het beraad een gedeelte van de beschikbare tijd te besteden aan inspiratie en vorming. Elke bijeenkomst kan bijvoorbeeld beginnen met gebed en overweging van een schriftlezing. Vervolgens kan een half uur uitgetrokken worden voor catechese en vorming onder leiding van een lid van het pastoraal team. Op deze wijze kunnen de bijeenkomsten inspirerender en leerzamer worden: je neemt er iets van mee!

Deze inspiratie en toerusting zal vooral door de priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers van het pastoraal team gegeven moeten worden. Ieder naar eigen profiel: liturgie, diakonie, catechese, gemeenschapsopbouw. Dit betekent een andere wijze van werken: van spelers worden ze meer tot speler-coach. Ook voor hen is dat een hele opgave, een uitdaging om opnieuw leerling te worden. In dit leerproces hoort begeleiding van de pastorale teams en tevens een programma van voortgezette vorming in elk profiel. Om de pastorale beroepskrachten ook heel praktisch te helpen, geeft de bisdomraad een aantal pastorale handreikingen uit.

Intussen zijn al verschenen een pastorale handreiking over het vormsel, voor allen die betrokken zijn bij de voorbereiding en viering van het vormsel. Een pastorale handreiking 'rondom het sterven van een christen' voor allen, die aktief zijn in ziekenbezoek, stervensbegeleiding, avondwakes, uitvaarten en rouwverwerking. Een pastorale handreiking over het doopsel voor allen die meedoen aan doopvoorbereiding, doopviering en verdere begeleiding van jonge ouders.

Elke pastorale handreiking is opgebouwd uit drie hoofdstukken; een inhoudelijk hoofdstuk, een hoofdstuk met catechetische suggesties en een hoofdstuk met liturgische suggesties. De handreikingen zijn niet zozeer 'leesboekjes', maar meer lesmateriaal. Op elke bijeenkomst kunnen eenn of enkele bladzijden besproken worden. Dus elke keer een beetje voedsel voor onderweg, om mondjesmaat te leren.

De bisdomraad is momenteel bezig met een pastorale handreiking over de Eucharistie en eentje over andere vormen van vieren en van gebed. Beide handreikingen zijn bedoeld voor alle groepen, die op liturgisch terrein aktief zijn. Daarnaast bereiden we een handreiking voor over schuld en vergeving en eentje over roepingenpastoraat. Deze beide handreikingen zijn bestemd voor alle groepen vrijwilligers.

Naast deze pastorale handreikingen, die door de bisdomraad verzorgd worden, wil ik graag wijzen op 'lesmateriaal' dat door de Diocesane Pastorale Dienstverlening geleverd wordt. Ik denk bijvoorbeeld aan de map 'Ontmoetingen aan de grens' met een bezinning op wat 'missionair' betekent. Ook geeft deze map veel concrete mogelijkheden voor diakonie en catechese buiten de kring van vaste kerkgangers. Aan het begin van dit werkjaar is een supplement verschenen. Verder wil ik wijzen op het blad 7even, dat vijf keer per jaar verschijnt en telkens veel materiaal verschaft ter inspiratie en vorming van het vrijwilligerskader.

Deze basisvorming kost weinig tijd en heeft een continu karakter: volgens de oproep van de Heer blijven we altijd leerlingen. Voor mensen die trek hebben in meer, kan ik verwijzen naar het ruime cursusaanbod, dat door de dekenale dienstverlening wordt aangeboden. Tijdens de visitatie van de dekenaten ben ik onder de indruk gekomen van de rijkdom aan toerustingsaanbod van de dekenale dienstverleningen. Er is alle kans om leerling te zijn!