Het is een veelgehoord verwijt. Het bisdom denkt 'van boven af' allerlei plannen uit zonder voeling te hebben met 'de basis'. Er wordt niet gevraagd wat gewone parochianen ervan vinden. Het speelt zich boven hun hoofden af en ze weten niet of nauwelijks wat er 'boven' wordt uitgedacht. Het is te vergelijken met het verwijt dat aan politici gemaakt wordt: de politici in Den Haag zijn niet geïnteresseerd in wat er leeft onder de mensen.

Hier ligt inderdaad een groot probleem, de vraag: hoe onderhouden we een goede onderlinge communicatie? Het was de eerste doelstelling van de reorganisatie van ons bisdom in 1993. Door grotere en sterke dekenaten en door intensief contact tussen bisschop en de dekens in de Bisdomraad wilden we parochies en bisschop dichter bij elkaar brengen. In de Bisdomraad brengen de dekens hun ervaringen vanuit bun persoonlijke contacten met parochies en pastores in. De dekens hebben de bisschop en zijn naaste medewerkers gestimuleerd om ook zelf meer persoonlijke contacten te zoeken. Voor de periode na de reorganisatie mogen we zeggen, dat de communicatie verbeterd is. Er is in de dekenaten meer samenspraak en samenwerking tussen parochie en pastorale beroepskrachten onderling en met dekenaat en bisdom.

Bij belangrijke beleidszaken vragen we de parochies uitdrukkelijk om kritiek en advies alvorens beleid vast te stellen. Dat gebeurt ook in ons beleid naar een nieuw missionair parochiepastoraat door samenwerking van parochies en pastores. De analyse van de huidige situatie: ter teruglopen van her aantal kerkgangers en priesters, de oorzaken daarvan, de sombere toekomstverwachtingen, maar ook de tekenen van hoop en nieuw leven, dit alles is vaak punt van gesprek geweest. Het KASKI heeft ook meerdere onderzoeken verricht voor ons bisdom, een gedeelte van ons bisdom of voor een parochieverband.

De eerste vrucht hiervan - de nota Profileren in het parochiepastoraat - is in alle dekenale ledenvergaderingen en curavergaderingen besproken met de leden van de bisdomstaf. De discussies hebben veel reacties en suggesties opgeleverd voor het herschrijven van de nota. In het geheel genomen is er veel eensgezindheid over de noodzaak tot nieuw missionair parochiepastoraat door samenwerking van parochies en pastores, maar men ziet ook veel moeilijkheden, barrières en weerstanden.

Een van die weerstanden is: hoe worden de gewone parochianen hierbij betrokken? Bisdom en dekenaten hebben vooral contact met priesters, diakens en pastoraalwerk(st)ers. De rechtstreekse communicatie met de parochianen is een eerste zorg en verantwoordelijkheid van besturen en pastores. Persoonlijke communicatie met de bisschop en met de deken kan slechts incidenteel zijn. Daarnaast is er de mogelijkheid van schriftelijke communicatie. Voor de vrijwilligers geeft bet blad 7 even van de Diocesane Pastorale Dienstverlening regelmatig materiaal voor gebruik en toerusting. Binnenkort komt een speciaal 7even-cahier uit met een stappenplan voor samenwerking.

De bisschop heeft aan alle parochianen een brief geschreven over samenwerking van parochies en missionair parochiepastoraat. Deze brief is verspreid via de parochiebladenservice. In een redelijk aantal parochiebladen is deze brief gepubliceerd. We zijn hierin afhankelijk van de inzet van parochies. Dat geldt ook voor de serie Brieven van de kardinaal. Naar aanleiding van bet Jaar van de vrijwilligers heeft de bisschop een brief geschreven 'Gods vrijwilligers'. Voor Pinksteren heeft de bisschop dit jaar een Brief geschreven over 'Christus en zijn kerk'. Dergelijke brieven kunnen uitwerking krijgen, als parochies ze onder de aandacht van parochianen brengen door bijvoorbeeld gedeelten ervan te publiceren in het parochieblad of op de website van de parochie. Ook is het mogelijk een bezinningsavond te beleggen over een Brief van de bisschop.

Tenslotte hebben we mogelijkheden via Op Tocht. Met deze artikelenreeks ga ik in op weerstanden die worden opgeroepen. We plaatsen ook regelmatig artikelen over geslaagde vormen van vernieuwend pastoraat in de parochies. Het zal goed zijn als parochies zelf het initiatief nemen en een verslag toesturen van een geslaagd project. Op het moment zijn we bezig om het geheel van het communicatiebeleid voor het parochiepastoraat op weg naar 2010 te beschrijven met de vraag: hoe functioneert de communicatie nu en wat kan er voor de komende jaren verbeterd worden?

Heeft u suggesties, aarzel dan niet om ze kenbaar te maken, schriftelijk of per e-mail. Het adres: Aartsbisdom Utrecht, Postbus 14019,3508 SB Utrecht, e-mail: secretariaat@aartsbisdom.nl.