In de vernieuwing van het parochiepastoraat is het telkens terugkerend thema, dat we willen toegroeien naar missionair pastoraat. Het wil zeggen, dat we onze aandacht niet alleen beperken tot de kerkgangers, maar tot alle mensen. Het Evangelie van Jezus Christus wil immers een blijde boodschap zijn voor alle mensen. Van een gesloten parochie moeten we groeien naar open geloofsgemeenschappen. Deze uitdaging om 'open' te zijn slaat ook heel letterlijk op het kerkgebouw. Buiten de vieringen waren onze kerkgebouwen op slot. Dat had goede redenen, om vandalisme of diefstal te voorkomen. Bovendien was er weinig of geen behoefte, om buiten de vieringen om de kerk te bezoeken. Een uitzondering vormden enkele toeristisch aantrekkelijke kerken.

Hierin is de laatste jaren verandering gekomen. Er blijken steeds meer mensen te zijn, die graag temidden van de daagse beslommeringen even een moment van stilte en gebed willen hebben. Onder hen zijn er velen, die niet tot de vaste kerkgangers behoren. In ons vaak jachtige leven met voortdurend lawaai om ons heen verlangen velen naar een oase van rust. Ze kunnen zo even op verhaal komen, even tot zichzelf komen. Ze voelen zich aangetrokken tot de sfeer van het kerkgebouw. Mogen we hierin niet een teken zien, dat ze - bewust of onbewust - even willen schuilen bij God?

Sinds de voorbereiding op het Jubeljaar 2000 hebben we van bisdomzijde de parochies uitgenodigd, om hun kerkgebouwen geheel of gedeeltelijk open te stellen voor deze zoekende mensen. Veel parochies zijn ingegaan op deze uitnodiging. Van deze parochies krijgen we de reacties, dat de open kerk regelmatig tot veel bezocht wordt. Wat dit bezoek aan de kerk voor mensen betekent, is niet te meten. We kunnen hooguit getallen meten, dit geldt overigens ook voor het bezoek aan de vieringen. Wèl kunnen we door de inrichting van de ruimte een sfeer scheppen, waardoor mensen meer ontvankelijk kunnen worden voor het geheim van hun leven, voor het geheim van God. We kunnen bezoekers daar verder mee helpen door teksten van gebed en bezinning klaar te leggen. We kunnen ze ook de gelegenheid geven, om gedachten op gebeden op te schrijven in een intentieboek.

In veel gevallen is het enkel mogelijk, een kapel of een kleine gebedsruimte open te stellen. Het kan belangrijk zijn, om dan toch de mogelijkheid te bieden dat mensen - via glas of hekwerk - toch ook het hele kerkgebouw kunnen zien. Dit geldt met name bij historische en fraaie kerkgebouwen, waar veel te zien is. Deze kerkgebouwen, met glas-in-lood ramen, met beelden en bijbelse voorstellingen, kunnen weer haar oude functie krijgen, namelijk als 'biblia pauperum', als bijbel voor de armen.

Tot aan de 20e eeuw konden de meeste mensen lezen noch schrijven. De afbeeldingen in de kerk maakten deze mensen bekend met de verhalen uit de bijbel, het mysterie van Christus en met de heiligen. Vandaag zijn er veel mensen, die arm zijn aan bijbelkennis, die arm zijn aan kennis van Christus en zijn Evangelie. De afbeeldingen in het kerkgebouw kunnen voor hen worden tot een eerste kennismaking met Christus en zijn kerk.

U kunt deze mensen helpen met eenvoudige brochures, die uitleg geven over wat er te zien is in het kerkgebouw. Ook kan het zinvol zijn, dat er regelmatig een gastvrouw of gastheer aanwezig is, die iets kan vertellen aan de belangstellende bezoekers. U kunt het eventueel nog degelijker aanpakken, om het kerkbezoek tot een schoolproject te maken. U kunt daarvoor samenwerking zoeken met het Project Stimulering Erfgoedaanbod Cultuurvouchers: www.erfgoedactueel.nl. Het kan ook simpeler. Onlangs was ik in een parochie, waar een rondleiding door de kerk al jarenlang een onderdeel is bij de Vormselvoorbereiding. Dit jaar was de rondleiding voor vormelingen en hun ouders samen. De ouders hebben er veel van geleerd.

We hebben kostbare schatten in beheer, die mensen van vandaag de weg kunnen wijzen naar God. Aan ons de uitnodiging om deze schatten niet te verbergen, maar om ze te laten zien. Dat kan een weldadige uitwerking hebben op vele mensen.