Op weg naar 2010 hebben we vorig jaar de stap gezet om parochies samen te brengen in parochieverbanden. Priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers willen we samen brengen in pastorale teams. Elk parochieverband zal een pastoraal team krijgen. Het betekent een grote verandering voor parochianen, maar ook voor het leven en werken van priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers. Deze verandering is in feite een schaalvergroting. Spontaan roept dit de reactie op: dat gaat dan ten koste van de pastorale nabijheid. De afstanden worden groter, je komt elkaar niet meer regelmatig tegen in het gewone leven, je kent elkaar niet meer persoonlijk. Het wordt allemaal anoniem, bureaucratisch, zoals in heel onze maatschappij, die het zoekt in schaalvergroting op allerlei gebied.

Voor het pastoraat zijn nabijheid en persoonlijk contact van wezenlijk belang. We zien het bij onze Ene Herder Jezus Christus. Over Hem zingen we in de Adventtijd: 'Omdat Hij niet ver wou zijn is de Heer gekomen. Midden in wat mensen zijn heeft Hij willen wonen'. (Gezangen voor liturgie, nr. 513). Nabijheid, ook wel pastorale presentie genoemd, is een eerste vereiste. Hoe deze presentie gestalte kan krijgen in de nieuwe situatie is een probleem met veel facetten. In deze rubriek 'Op weg naar 2010' heb ik er al eerder een column aan gewijd. Hier wil ik mij beperken tot één facet, en wel de betekenis van de kleine groep.

Eén van onze doelstellingen is, dat parochianen steeds meer mede-dragers worden van het pastoraat. En dat is niet mogelijk als ieder in zijn eentje aan de slag gaat. Het kan alleen als we het samen willen doen. Daarom is het goed dat vrijwilligers regelmatig samen komen in groepen van contactpersonen, van ziekenbezoekers, van verschillende aspecten van catechese en liturgie, van diaconie-groepen. In de groepen moet ook ruimte zijn voor schriftlezing, bezinning en gebed. Het biedt de pastorale beroepskracht ook gelegenheid om inspiratie en toerusting te geven. In deze groepen kun je zo iets ervaren, dat je elkaar en het Evangelie nabij komt.

Naast deze werkgroepen ontstaan er andere groepen. Groepen voor een korte termijn bijvoorbeeld ter voorbereiding van Doopsel, Vormsel, Eerste Communie, Huwelijk of ter rouwverwerking. Daarnaast zijn er groepen van wat langere termijn, bijvoorbeeld 'Geloven-Nu groepen', de Alphacursus, bijbelgroepen. In deze groepen is er de mogelijkheid van persoonlijk contact, van luisteren naar elkaar en van geloofscommunicatie. Na afloop hebben velen het gevoel van de Emmaüsleerlingen: werd ons hart niet warm toen we zó bezig waren?

Zo worden de locale geloofsgemeenschappen binnen het parochieverband steeds meer tot een netwerk van kleine groepen, waarin geloof beleefd en gedeeld wordt. Het is goed dat deze groepen ook elkaar regelmatig ontmoeten. De vaste wekelijkse ontmoeting is in de viering van de Eucharistie.

Temidden van al deze groepen wil ik nu een nieuwe mogelijkheid van groepsvorming aan u voorstellen, namelijk het model van de kleine kerkgemeenschappen. Een kleine kerkgemeenschap is een groep van 8 tot 15 personen van verschillende leeftijd, echtparen en alleenstaanden. De groep komt wekelijks of om de 14 dagen samen bij elkaar aan huis. In de groepssamenkomst wordt geluisterd naar Gods Woord. In onderling gesprek wordt uitgewisseld hoe dit Woord doorklinkt in eigen geloof en in het dagelijks leven. Er wordt overlegd over hoe men elkaar kan helpen, om ieder voor zich of gezamenlijk concrete activiteiten te ontwikkelen om missionair te zijn.

Deze kleine kerkgemeenschappen zijn niet totaal nieuw. We zien in de Schrift hoe de christenen aanvankelijk samenkwamen bij elkaar aan huis. Ze kwamen samen vertrouwend op de belofte van de Heer: 'Waar er twee of drie in Mijn naam bijeen zijn, daar ben Ik in hun midden'. (Matteus 18, 20). We zien deze groepsvorming ook in verschillende nieuwe bewegingen.

Deze vorm van kleine kerkgemeenschappen is wijd verbreid in de Verenigde Staten van Amerika: the small church communities. Een aantal mensen van onze Diocesane Pastorale Dienstverlening hebben er intensief kennis mee gemaakt. Op verzoek van de Bisdomraad zijn zij bereid, om met hun deskundige begeleiding en met documentatie te helpen om deze kleine kerkgemeenschappen in ons bisdom ingang te doen vinden.Wilt u zich nader oriënteren, neem dan contact op met de DPD, tel. 030-6931434, mail: dpd@aartsbisdom.nl, internet: www.aartsbisdom.nl (De Bron) . Deze kleine kerkgemeenschappen zijn geen basisgemeenschappen los van de parochie. Met de andere groepen horen ze bij de levende cellen binnen de parochie. Bijvoorbeeld in de Filippijnen maakte ik het mee dat de zondagse Eucharistie telkens door een andere kleine kerkgemeenschap met de priester werd voorbereid. Er ligt hier werkelijk een goede kans op weg naar missionaire geloofsgemeenschappen.